Demans xəstəliyi nədir?
.jpg)
Son yeniləmə tarixi: 31.05.2025 08:39:10
Demans xəstəliyi, beyin funksiyalarında tədricən azalma ilə müşayiət olunan neyrodegenerativ bir pozuntudur. Bu vəziyyət əsasən yaddaş, düşünmə, davranış və gündəlik fəaliyyət qabiliyyətinin pozulması ilə xarakterizə olunur.
Demans bir xəstəlik adı deyil, əslində bir sıra simptomların birləşməsidir və bir çox fərqli vəziyyətlərin nəticəsi ola bilər. Ən məşhur səbəblərdən biri Alzheimer xəstəliyidir, lakin demensiya eyni zamanda damar mənşəli (vaskulyar), Lewy cisimcikli demensiya və ya frontotemporal demensiya kimi digər formalarla da meydana çıxa bilər. Xəstəlik adətən yaşlılarda müşahidə olunsa da, bəzi hallarda erkən yaşlarda da rast gəlinə bilər. Demans, zaman keçdikcə irəliləyən bir xəstəlikdir və müalicə olunmadıqda şəxsin tam asılı vəziyyətə düşməsinə səbəb ola bilir.
Demensiya nədir?
Demensiya, beyindəki sinir hüceyrələrinin zədələnməsi və funksiyasını itirməsi nəticəsində yaranan kognitiv funksiyaların zəifləməsidir. Əgər gündəlik həyatda tez-tez unutqanlıq, qərar qəbul etməkdə çətinlik, danışıqda lənglik və ya ətraf mühitə uyğunlaşmada problemlər yaranırsa, bu demensiyanın ilk əlamətləri ola bilər.
Demensiyanın inkişafına təsir edən əsas amillər:
- Yaş artımı (65 yaşdan sonra risk artır)
- Genetik meyllilik
- Beyin zədələri və insult
- Depressiya və psixoloji travmalar
- Yuxusuzluq və pis həyat tərzi
- Alkoqol istifadəsi və bəzi dərmanların təsiri
Demensiya zamanla daha ağırlaşaraq xəstənin özünü və ətrafını tanımamasına, davranış pozğunluqlarına və hətta hallusinasiya və psixoz epizodlarına səbəb olur.
Demensiya simptomları hansılardır?
Demensiya simptomları xəstəliyin mərhələsinə və səbəbinə görə dəyişə bilər, lakin ən çox rast gəlinən əlamətlər bunlardır:
- Erkən mərhələdə:
- Gündəlik hadisələri və adları unutmaq
- Əşyaları tez-tez itirmək
- Müəyyən sözləri tapmaqda çətinlik
- İfadə və danışıqda zəiflik
- Fokuslanmaqda çətinlik
- Çaşqınlıq halları
- Orta mərhələdə:
- İctimai geriçəkilmə və əhval-ruhiyyədə dəyişiklik
- Vaxt və məkan oriyentasiyasını itirmək
- Ehtiyatsız davranışlar
- Təmizlik və qidalanma vərdişlərində geriləmə
- Ailəni və yaxın çevrəni tanımama
- İrəliləmiş mərhələdə:
- Tam yaddaş itkisi və ünsiyyət qabiliyyətinin zəifləməsi
- Fiziki bacarıqların itirilməsi (yeriməkdə çətinlik, sidik saxlaya bilməmək)
- Qidalanmadan imtina, çeynəmə problemləri
- Daimi qulluq və nəzarətə ehtiyac
Bəzən yaddaşın itməsi xəstəliyi kimi tanınan bu vəziyyətin ilkin mərhələdə müəyyən olunması müalicə və baxım planlaması baxımından olduqca əhəmiyyətlidir. Əgər Alzheimer xəstəliyinin əlamətləri ilə bənzərlik müşahidə olunursa, həkim konsultasiyası mütləq vacibdir. Demensiya ilə Alzheimer bir-birinə qarışdırıla bilər, lakin fərqli tibbi diaqnoz və yanaşmalara ehtiyac duyulur. Sadalanan bu simptomlardan bir neçəsi sizi narahat edirsə, o zaman bizə müraciət edin və zamanında yarana biləcək daha ağır fəsadların qarşısını elə indidən alın! Sağlamlığınızı bizə etibar edə bilərsiniz!
Əlaqədar sahələr
Hamısını görün
